Mars’ın Umut yörünge aracı, binlerce kilometre boyunca uzanan yeşil aurora keşfetti

Küçük yeşil adamlardan ziyade, botlarını Mars zeminine koyan astronotların yeşil çizgili gökyüzü tarafından karşılanması daha olasıdır.

Bilim adamları, atmosferdeki canlı ışık gösterileri olan auroraların Mars’ta var olduğunu 15 yıldan fazla bir süredir biliyorlar. Gezegenin auroraları, yerden mantar gibi fışkıran küçük noktalarda bulundu. Oluşturdukları ışık saçaklarının, milyarlarca yıl önce çürüyen bir manyetik alandan geriye kalanlardan geldiği düşünülüyor.

Ancak araştırmacılar, daha önce gözlemlenenlerden farklı olarak Mars’ta yeni bir devasa aurora gördüler. Muazzam solucan benzeri şeklini tanımlamak için fenomene “dolambaçlı ayrık aurora” diyorlar: güneşe bakan gün tarafından binlerce mil boyunca gezegenin arkasına uzanan parlayan bükülmüş bir ultraviyole ışık bandı.

Hope olarak bilinen ve Mars yörüngesinde dönen Birleşik Arap Emirlikleri Uzay Ajansı sondası, bir ultraviyole spektrometre cihazı kullanarak fotoğrafı çekti. Keşif, Mars’ın atmosferi, eski manyetik alanının bileşimi ve güneş rüzgarının etkileri – sözde “uzay havası”nı oluşturan güneşten akan gazlar hakkında yeni soruları gündeme getiriyor.

Birleşik Arap Emirlikleri’nin Hope yörünge aracından alınan bir anlık görüntü, gezegenin gündüz tarafından gece tarafına sarılmış yeni bir yeşil solucan benzeri aurora gösteriyor.
Kredi: Emirates Mars Misyonu

Hope sondası geçen yıl Mars’a ulaştığında, misyon liderleri kısa sürede gezegenden olan mesafesini fark ettiler ve onlara esasen “uzaklaştırma” ve gezegeni geniş bir ölçekte inceleme fırsatı verdi. Göreve başkanlık eden Hessa Al Matroushi yaptığı açıklamada, 3.000 poundluk, SUV boyutlu uzay aracından ilk birkaç görüntü geldikten sonra, auroralara girmeye karar verdiklerini söyledi.

Berkeley’deki California Üniversitesi’nde görev yapan gezegensel uzay fizikçisi ve Emirates Mars Misyonu işbirlikçisi Rob Lillis, bilim adamlarının Hope’un anlık görüntülerinde gördüklerinin onları havaya uçurduğunu söyledi. Ekip, Kasım ayından bu yana solucan benzeri ışıkların birkaç örneğini daha gördüğünü söyledi.

Çoğu insan auroraları Kuzey Kutbu yakınında geceleri Dünya’da görülebilen parlak bir ışık gösterisi olan Kuzey Işıkları ile ilişkilendirir. Benzer bir etki Antarktika yakınlarında da oluyor. Güneş fırtınaları sırasında güneşten fırlatılan elektronlar, gezegenin kutuplarındaki manyetik alan çizgileri boyunca atmosfere girerek hava ile etkileşime girer.

Tweet silinmiş olabilir

Lillis, Mashable’a “Auroralar, aslında uzay havası ve aslen güneşten gelen ve temelde gezegensel bir manyetik alan tarafından yönlendirilen yüksek enerjili elektron akışları olduklarını anlamadan önce Dünya’da en uzun süre gizemliydi” dedi. “İster Dünya ister Mars olsun, bu elektronlar atmosfere çarpar ve atmosferin parlamasına neden olurlar.”

Elektronlar her zaman manyetik alan çizgilerini takip ederler ve rotalarından sapamazlar. Öyleyse neden Mars’ın gökyüzünün bu bölgesi dolambaçlı, bükülmüş bir solucan gibi görünüyor?

Lillis, Mars’ın arkasındaki karmaşık manyetik alan çizgileri dizisine atıfta bulunarak, “Bu manyetokuyrukta komik bir şeyler oluyor” dedi. “Buna neyin neden olduğunu veya bu belirli manyetik alan çizgilerinde bu kadar yüksek elektron akışının neden olduğunu henüz anlamıyoruz.”

Bu, gizemli araştırmacıların BAE uzay programı, NASA ve Avrupa Uzay Ajansı tarafından yürütülen bir uzay aracı kombinasyonunu kullanarak çözmek istedikleri şey.

“Buna neyin sebep olduğunu henüz anlamış değiliz.”

Mars Maven’i
Kredi bilgileri: NASA

Mars Ekspresi
Kredi bilgileri: ESA

Biri NASA’nın 2013’te başlatılan Mars Maven görevi. Diğeri ise 2004’te faaliyete başlayan bir ESA görevi olan Mars Express. Her iki sonda da gezegeni yakın mesafeden gözlemliyor, bazen 200 milden daha yakın bir mesafeden hızla geçiyor. BAE’nin Umudu çok daha uzakta ve en düşük noktası 12.000 milden daha uzakta.

Mesafesi, Emirates yörünge aracına belirgin bir avantaj sağladı. Bilim adamları ilk kez, gezegene ve atmosferine dair eşi görülmemiş bir genel bakışa sahip oldular ve Mars’ı günün farklı saatlerinde ve farklı mevsimlerde ortaya çıkardılar. Lillis, diğer sondaların daha önce bu devasa solucan benzeri auroraların küçük parçalarının fotoğraflarını çekmiş olabileceğinden şüpheleniyor, ancak tabiri caizse sadece buzdağının ipuçlarını yakalayabildiler.

Çalışmadaki bir sonraki adım, NASA ve ESA yörüngecilerinin, solucan benzeri aurora bölgesindeyken çalkantılı bir güneş fırtınası sırasında Mars’a doğru hareket eden elektronların ölçümlerini almaları olacak. Aynı zamanda Hope da ışıkların fotoğraflarını çekecek.

Lillis, “Hem nedenin hem de sonucun aynı anda ölçümlerini alabilseydik, gerçek kutsal kâse bu olurdu,” dedi Lillis.